Tỷ giá hối đoái biến động mạnh là một hiện tượng toàn cầu trong năm 2022, nhưng tại một số quốc gia, sự kết hợp giữa áp lực địa chính trị và sai lầm chính sách của ngân hàng trung ương đã đẩy đồng nội tệ vào một “vòng xoáy chết chóc”.
Tỷ giá hối đoái biến động mạnh là một hiện tượng toàn cầu trong năm 2022, nhưng tại một số quốc gia, sự kết hợp giữa áp lực địa chính trị và sai lầm chính sách của ngân hàng trung ương đã đẩy đồng nội tệ vào một “vòng xoáy chết chóc”.
Đồng USD đã tăng giá mạnh so với hầu như tất cả mọi đồng tiền trên thế giới trong năm nay, do Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) triển khai một chiến dịch thắt chặt chính sách tiền tệ mạnh tay để chống lạm phát. Ngoài ra, giới đầu tư toàn cầu cũng mua mạnh đồng USD trong bối cảnh bất ổn địa chính trị gia tăng và các cú sốc kinh tế vĩ mô vì đồng tiền này vốn được coi là một “hầm trú ẩn”.
Nhìn chung, các nhà sản xuất dầu lớn và các ngân hàng trung ương đã tăng lãi suất một cách dứt khoát đang có xu hướng tốt hơn.
Cũng có một số ít ngoại lệ là những nước sản xuất dầu lửa và những nước có ngân hàng trung ương sớm tăng mạnh lãi suất. Đồng tiền của những nước này trụ vững hơn trước sự leo thang mạnh mẽ của đồng USD. Còn lại, đồng tiền của hầu hết các nền kinh tế từ phát triển cho tới mới nổi và đang phát triển đều trầy trật.
Theo hãng tin CNBC, giáo sư kinh tế học ứng dụng Steve Hanke của Đại học Johns Hopkins, Mỹ, vừa đưa ra danh sách những đồng tiền mất giá mạnh nhất thế giới năm nay. Đồng Cedi của Ghana nằm trong danh sách này.
Đồng Cedi đã đạt mức thấp kỷ lục mới so với đồng đô la vào ngày 9/11 và có thời điểm chạm mốc 14,24 trước khi phục hồi nhẹ trở lại. Theo dữ liệu của Refinitiv, đồng cedi bắt đầu năm nay với mức chỉ hơn 6 cedi mỗi đô la, điều này có nghĩa là đồng bạc xanh đã tăng hơn 132% so với tiền tệ của quốc gia Tây Phi này.
Những vấn đề mà nền kinh tế Ghana đang phải đối mặt bao gồm chi phí sinh hoạt tăng cao và gánh nặng nợ nần không bền vững khiến Chính phủ nước này phải tìm kiếm sự hỗ trợ của Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF).
Cú sốc mới nhất đối với đồng Cedi xảy ra khi Ngân hàng Trung ương Ghana hủy bỏ một cuộc đấu giá ngoại hối theo lịch trình và các cuộc biểu tình đã được tổ chức tại Thủ đô Accra trong tháng này yêu cầu Tổng thống từ chức.
Nhà giao dịch Murega Mungai của công ty AZA Finance cho biết: “Ngân hàng đã thực hiện một loạt biện pháp để ngăn chặn vòng xoáy kéo dài cả năm của tiền tệ, bao gồm một cuộc kiểm soát bất thành đối với những người bán tiền tệ không có giấy phép. Ngân hàng trung ương cũng đã mua đô la trực tiếp từ các công ty khai thác để tăng dự trữ, khiến thị trường thiếu tính thanh khoản cần thiết. Trong bối cảnh đó, chúng tôi dự báo đồng cedi sẽ tiếp tục chịu áp lực trong thời gian tới, có thể suy yếu ngoài mức 14,50”.
Tuy nhiên, đồng Cedi mới chỉ là đồng mất giá mạnh thứ ba trên thế giới trong năm nay. Vị trí thứ hai thuộc về đồng Peso của Cuba, với mức giảm 56,36% so với USD kể từ đầu năm. Đứng ở vị trí đầu bảng của xếp hạng là Đôla Zimbabwe, đồng tiền đã mất giá 76,74% so với USD kể từ tháng 1. Cả Zimbabwe và Cuba đều đang chứng kiến lạm phát tăng chóng mặt.
Dữ liệu từ cơ quan thống kê Zimbabwe ZimStat cho biết tuần trước rằng “vòng xoáy kinh tế chết chóc của Zimbabwe vẫn tiếp tục quay”. Cơ quan thống kê quốc gia ZimStat đã báo cáo rằng lạm phát của Zimbabwe vào tháng 10 đã tăng 268% so với năm trước, nhưng ước tính của riêng giáo sư Steve Hanke là 417%. Tương tự như Ghana, các nhà chức trách ở Zimbabwe đã nỗ lực hỗ trợ đồng nội tệ và chống lạm phát bằng cách giảm thanh toán bằng đồng đô la Zimbabwe.
Tuần trước, đồng Pound Ai Cập giảm xuống mức thấp kỷ lục mới so với USD, với 24,42 Bảng đổi 1 USD. Bảng Ai Cập cũng nằm trong top 10 đồng tiền mất giá mạnh nhất thế giới mà giáo sư Hanke đưa ra.
Mới đây, tổ chức đánh giá tín nhiệm Fitch Ratings cắt giảm triển vọng tín dụng của Ai Cập xuống mức “tiêu cực” do trạng thái thanh khoản xấu đi và khả năng tiếp cận vốn từ thị trường trái phiếu suy giảm. Dự trữ ngoại hối của Ai Cập đã giảm về dưới mức 32 tỷ USD trong tháng 10, từ mức 35 tỷ USD hồi tháng 3.
Những đồng tiền khác có mặt trong danh sách của giáo sư Hanke còn có đồng Rupee của Sri Lanka, đồng Bolivar của Venezuela, đồng Leone của Sierra Leone, đồng Kyat của Myanmar, đồng Kip Lào và đồng Hryvnia của Ukraine.
Nhiều người nghĩ USD, bảng Anh... là những đồng tiền giá trị nhất thế giới nhưng trên thực tế, danh hiệu này không thuộc về 2 loại tiền tệ trên.
Theo Bestdiplomats , các loại tiền tệ mạnh nhất đã được kiểm tra, có tính đến số lượng tiền mặt nước ngoài thu được trên mỗi đô la Mỹ. Bảng xếp hạng đồng tiền giá trị nhất thế giới dựa trên thông tin từ Open Exchange, đơn vị cung cấp tỷ giá chuyển đổi.
Một dinar Kuwait trị giá 3,26 USD, trở thành đồng tiền giá trị cao nhất thế giới.
Kuwait là một quốc gia giàu có, chủ yếu là nước xuất khẩu dầu mỏ ra thế giới, nằm giữa Ả Rập Saudi và Iraq. Kuwait cũng là quốc gia có trữ lượng dầu mỏ lớn nhất thế giới.
Đồng dinar của Kuwait. (Ảnh: Getty)
Khả năng phục hồi và ổn định của đồng Dinar được củng cố nhờ Chính phủ Kuwait đã đưa ra các chính sách khuyến khích sự phát triển của khu vực tư nhân, đa dạng hóa nền kinh tế và giảm bớt sự phụ thuộc vào thu nhập từ dầu mỏ. Kuwait cũng có dự trữ ngoại hối lớn, cung cấp mạng lưới an toàn trước những cú sốc kinh tế bên ngoài và đảm bảo sự ổn định tỷ giá hối đoái của đồng dinar.
Đồng dinar Bahrain là loại tiền tệ có giá trị thứ hai trên thế giới, trị giá 2,65 USD cho mỗi dinar Bahrain. Tương tự như Kuwait, phần lớn thu nhập của Bahrain đến từ xuất khẩu dầu khí.
Mỗi đồng Rial Oman trị giá 2,60 USD. Oman nằm gần mũi bán đảo Ả Rập, giữa Yemen và Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất. Oman là nước xuất khẩu khí đốt và dầu mỏ lớn, giống như các nước láng giềng giàu có khác.
Đồng dinar Jordan bằng 1,41 USD. Jordan là một quốc gia Trung Đông phần lớn không giáp biển. Tỷ giá của đồng tiền Dinar Jordan duy trì được ổn định trong suốt 2 thập kỷ đầu tiên của thế kỷ XXI, điều này đã trở thành yếu tố thu hút các khoản đầu tư của Mỹ cho Jordan.
Một bảng Anh trị giá 1,28 USD. Theo Ngân hàng Thế giới, Anh đứng thứ 6 trong số tất cả các quốc gia về GDP. Đây cũng là một trong những đồng tiền được giao dịch nhiều nhất trên toàn cầu.
Một bảng Gibraltar trị giá 1,28 USD. Nằm ở điểm cực nam của Tây Ban Nha, Gibraltar giữ vị thế lãnh thổ chính thức của Anh.
Đồng tiền chính thức của Gibraltar, GIP, được phát hành bởi Chính phủ Gibraltar và được quản lý bởi Cơ quan tiền tệ Gibraltar.
Một đô la Quần đảo Cayman trị giá 1,20 đô la Mỹ. Nằm ở vùng biển Caribbean, Quần đảo Cayman là thuộc địa của Anh, đóng vai trò là trung tâm tài chính nước ngoài.
Một franc Thụy Sĩ trị giá 1,15 USD. Với sự ổn định chính trị của Thụy Sĩ, đồng franc Thụy Sĩ được coi là nơi trú ẩn an toàn và là đồng tiền hợp pháp chính thức của cả Thụy Sĩ và Liechtenstein.
Một euro trị giá 1,10 USD. Đây là đồng tiền chính thức của khu vực đồng tiền chung châu Âu, bao gồm 20 trong số 27 quốc gia thành viên của Liên minh châu Âu.
Kể từ khi xuất hiện vào những năm 1700, đồng đô la Mỹ (USD) đã được chấp nhận là tiền hợp pháp ở Mỹ. Cho đến nay, đây là loại tiền tệ được giao dịch nhiều nhất trên toàn thế giới.
Ngoài ra, đồng USD còn được sử dụng để định giá nhiều loại hàng hóa bao gồm đồng, vàng và dầu. Đây là loại tiền dự trữ lớn nhất thế giới, có nghĩa là các ngân hàng trung ương nắm giữ phần lớn số tiền này.
Sao chép liên kết để chia sẻ bài viết lên Facebook, Zalo,...
Đồng Rúp Nga tiếp tục đà tăng giá trong phiên giao dịch ngày 11/5 khi thị trường chứng khoán Moscow mở cửa trở lại sau hai ngày nghỉ lễ.
Tính từ đầu năm 2022 đến nay, tỷ giá đồng Rúp tăng hơn 11% so với đồng USD trên thị trường Moscow. Theo đó, đây là tiền tệ tăng giá mạnh nhất trong số 31 tiền tệ lớn được theo dõi và vượt qua đồng Real của Brazil (tăng 9% so với USD từ đầu năm). Trên thị trường quốc tế, tỷ giá đồng Rúp thậm chí tăng mạnh hơn, khoảng 12%
Diễn biến tăng giá của đồng nội tệ Nga diễn ra sau khi Moscow áp đặt một loạt biện pháp kiểm soát vốn để bảo vệ đồng nội tệ sau khi hứng chịu hàng loạt biện pháp trừng phạt của phương Tây liên quan tới cuộc chiến tranh ở Ukraine.
Cùng với biện pháp kiểm soát vốn, Moscow cũng yêu cầu các khách hàng châu Âu mua khí đốt của nước này phải thanh toán bằng đồng Rúp. Ngoài ra, Moscow cũng đóng băng tài sản của nhà đầu tư nước ngoài và yêu cầu các công ty Nga chuyển đổi ngoại tệ sang nội tệ.
Thành công của Điện Kremlin trong việc điều hành thị trường tiền tệ được đánh giá là vượt trội hơn nhiều quốc gia khác như Argentina và Thổ Nhĩ Kỳ - nơi cũng thực hiện biện pháp kiểm soát vốn tương tự. Không những không thành công, hai quốc gia này nhận về kết quả thảm họa khi tỷ giá đồng Peso và Lira - vốn đã ở mức thấp trong lịch sử - gần như không thể phục hồi.
Tuy nhiên, các biện pháp kiểm soát vốn đồng nghĩa rằng nhà đầu tư không thể đưa lợi nhuận từ việc đồng Rúp tăng giá ra khỏi nước Nga.
Một số nhà chiến lược đánh giá diễn biến tăng giá đồng nội tệ của Nga là không ổn định bởi nhiều cửa hàng giao dịch tiền tệ đã dừng sử dụng tỷ giá đồng Rúp trong nước do có sự chênh lệch lớn với tỷ giá trên thị trường quốc tế. Hôm 20/4, Hiệp hội Thương mại Các thị trường mới nổi (EMTA) đã khuyến nghị các nhà giao dịch sử dụng tỷ giá từ WM/Refinitiv để thanh toán một số hợp đồng phái sinh từ ngày 6/6 tới.
Hồi cuối tháng 2, trong những ngày đầu tiên của chiến tranh Nga-Ukraine, sự sụp đổ của đồng Rúp Nga được coi như một biểu tượng cho việc nền kinh tế Nga bị cô lập khỏi thế giới. Lúc “cơn bão” trừng phạt của phương Tây bắt đầu trút xuống Nga, đồng Rúp đã rớt giá xuống mức thấp chưa từng thấy trong lịch sử khi 121,5 Rúp đổi 1 USD.
Sự phục hồi mạnh mẽ của đồng Rúp hiện tại khiến nhiều người bất ngờ. Nguyên nhân chính cho việc này là đồng Rúp vẫn đang được hỗ trợ bởi nhu cầu của thế giới đối với dầu thô và khí đốt Nga bất chấp các biện pháp trừng phạt.
Theo ước tính của Bloomberg Economics, ngay cả khi Nga tiếp tục bị cô lập khỏi nền kinh tế toàn cầu, nước này vẫn thu về gần 321 tỷ USD xuất khẩu năng lượng trong năm nay, tăng hơn 1/3 so với năm 2021.
Trang Rediff đã điểm qua những đồng tiền được định giá ở mức cao nhất thế giới dựa trên tỷ giá của các đồng tiền này so với các đồng USD và Euro. Tất nhiên, tỷ giá không nhất thiết đồng nghĩa với tầm quan trọng và ảnh hưởng của các đồng tiền.